تا به حال دقت کردهاید که ما چه ناخودآگاه و آسان جذب کسانی میشویم که لبخند بر لب دارند، مخصوصاً لبخندی که با نمایان شدن دندانهایی که سفیدیشان از دور برق میزند، همراه است. به بعضی از آنها نزدیکتر هم که میشویم، میبینیم چقدر هم سالم و محکماند و به احتمال زیاد پیش خودمان میگوییم ای کاش که ما هم میتوانستیم چنین دندانهای زیبایی داشتیم. بیشک این زیبایی آسان به دست نمیآید ولی دست نیافتنی هم نیست. مسواک زدن و استفاده از نخ دندان به صورت اصولی و منظم، یکی از سادهترین راههای داشتن چنین دندانهای سالم و زیبا و در کنارش مصون ماندن از انواع بیماریهای دهان و دندان برای هرکسی است. در این مقاله با ما همراه باشید تا دربارهی معجزه مسواک و نخ دندان و تأثیر آنها بر بهداشت دهان و دندان بیشتر آگاه شویم.
مسواکها چند دستهاند؟
-
مسواک دستی
یکی از قدیمیترین و سادهترین نوع مسواکها، مسواکهای دستی هستند که به دو شکل کلی در بازار موجود هستند. یک مدلشان به صورت مستطیل است که بالای آن که موهای مسواک در آن قسمت قرار دارد، یک مقداری منحنی شکل است و دومین نوع آن مدل الماسی است که بالای آن به شکل الماس و نوک تیزتر طراحی شده است تا برای جاهایی از دهان و دندان به طور مثال دندانهای عقبی که دسترسی سختتری به آنها وجود دارد، بتوان از آنها استفاده کرد.
-
مسواک با برس نرم:
به طور معمول، دندانپزشکان مسواکهای با برس نرم را به ویژه برای کسانی که دندانها و لثههای حساسی دارند مانند بیماران مبتلا به لثهی نرم توصیه میکنند زیرا این نوع مسواک آسیب کمتری به دندانها و لثه وارد میکند در صورتی که مینای دندان دچار خوردگی شده باشد، مسواکهای با برس فوقالعاده نرم از سوی پزشک تجویز میشود.
دندانپزشکان مسواکهای با برس نرم را به ویژه برای کسانی که دندانها و لثههای حساسی دارند مانند بیماران مبتلا به لثهی نرم توصیه میکنند زیرا این نوع مسواک آسیب کمتری به دندانها و لثه وارد میکند.
-
مسواک زبر:
این نوع مسواک هرچند که هنوز هم در بازار به وفور دیده میشوند، خیلی توصیه نمیشوند زیرا هر چقدر هم که لثهی مقاومی داشته باشید باز هم احتمال آسیب وارد شدن به لثههایتان و حتی خونریزیشان وجود دارد.
تنها مزیتی که طرفداران این مدل از مسواک بیان میکنند این است که باعث میشوند پلاک بیشتری از دندانها پاک شوند که خب البته همزمان خطر از بین رفتن و تحلیل رفتن مینای دندان را هم بیشتر میکنند.
-
مسواک نرمال:
برای افرادی که از لحاظ وضعیت بهداشت دهان و دندان، شرایط معمولی دارند و همچنین برای کسانی که دندانهایی دارند که دارای پلاک است، بهتر است که از مسواکهایی با برس مویی نه خیلی نرم و نه خیلی سفت استفاده کنند.
نکته: مسواک زدن و نخ دندان کشیدن در پیشگیری از مشکلات بسیار موثر هستند، اما فقط در صورتی که مسواک و نخ دندان باهم و در کنار هم استفاده شوند کارایی دارند.
-
مسواک چرخشی
این مدل مسواک از نوع برقی خود ارزانتر هستند و عملکردشان بدین شکل است که با یک باتری که در داخل خود دارند میچرخند، نوسان پیدا میکنند و دندانها را در این حین تمیز میکنند. پژوهشها نشان داده که کسانی که وقت و حوصلهی استفاده از مسواکهای دستی را دارند، این مدل هم به کارشان میآید و البته برتری که نسبت به مدل دستی دارند این است که در زمان کوتاهتری با حرکات سریعتر فرد را به هدف خود میرسانند.
در این نوع مسواک هم با توجه به نیازتان میتوانید مدلهای مختلفی را در شکلها و بافتهای گوناگون خریداری کنید و البته اگرچه همهی مدلها در بهبود وضعیت بهداشت دهان و دندان مؤثر هستند، بعضی از مدلها ممکن است به خوبی دندانهای عقبی را پوشش ندهند که باید قبل از خرید به این مورد توجه کافی داشته باشید.
-
مسواک برقی
در نهایت جدیدترین مدلهای مسواک، مدل برقی آن هستند که در بازار انواع مختلفی از آنها ارائه شده که حتی جدیداً تنوعشان نسبت به مدلهای دیگر مسواک نیز بیشتر هم شده است. هرچند که نمیتوان صد در صد گفت که این مدل تأثیرگذاری بیشتری در تمیزی دندانها و به طبع آن کاهش بیماریهای دهان و دندان دارد اما با توجه به اینکه در این مدل همزمان کار تمیز کردن دندان و صیقلی کردن با هم انجام میشود، بالطبع کارایی بیشتری نسبت به مدلهای قبلی دارد.
یکی دیگر از مزیتهای این مسواک، قابل شارژ بودن آن است. یعنی شما نباید نگران این باشید که شارژ مسواک در حین مسواک زدن به ناگهان تمام شود و یا اگر هم دچار مشکل و خرابی شد نیز این امکان برایتان فراهم است که از خدمات ضمانت پس از فروش برخوردار شوید و مسواک خراب شده را با یک نو جایگزین کنید و اگر هم که قابل تعمیر باشد، این کار بدون پرداخت هزینهی بیشتر امکان پذیر است.
مورد دیگر این است که در زمان استفاده از مسواک زمانی که یک قسمت از مسواک چرخش میکند و قسمتی از دندانهایتان را تمیز میکند، قسمتهای دیگر هم نوسان دارند و این باعث میشود روند تمیز شدن دندانهایتان با سرعت بیشتری طی شود.
بعضی از شرکتهای تولیدکنندهی این مدل مسواکها گفتهاند که مدلی از این مسواک در دسترس افراد قرار گرفته که میتواند همزمان کار مسواک و نخ دندان را توأمان انجام دهد. البته با وجود اینکه چنین ادعایی مطرح شده است همچنان دندانپزشکان معتقدند که به استفاده از نخ دندان پایبند بمانید.
-
مسواک بین دندانی
شکل و کاربرد این نوع مسواک جالب توجه بوده چرا که کاری که از دست بقیهی مسواکها بر نمیآید را یک تنه انجام میدهند. یعنی به جاهایی دسترسی پیدا میکنند که با مسواکهای عادی نمیتوان آن نقاط را کشف و تمیز کرد. این مسواک، به خصوص برای کسانی که به تازگی ارتودنسی کردهاند کارایی دارد زیرا میتواند بین دندانها و سیمها را به خوبی پاک کند و مهمتر از آن برای پیشگیری و درمان انواع بیماریهای دهان و دندان و اختلالهای تنفسی مؤثر است.
به طور خلاصه باید بگویم با استفاده از این مسواک از شر باکتریها و پلاکها و هر چیز زاید و مضری در دندانهایتان رها میشوید.
این مسواک در طرحها و رنگهای مختلف و با سَریهای متناسب با نیاز مشتری به شکلهای مختلفی مانند اشکال صاف و منحنی در بازار موجود است و دستههای آن هم به دو نوع کوتاه و بلند تقسیم میشود که پیشنهاد ما به شما انتخاب دستهی بلندتر است که در موقع مسواک زدن برایتان راحتی بیشتری را به ارمغان میآورد.
برس مسواک نیز از رتبهی یک تا هفت امتیازبندی میشود که امکان انتخاب گسترده را به افراد در موقع خرید میدهد.
بافت مسواکها
علاوه بر شکل کلی مسواک، زمانی که تصمیم میگیرید مسواک بخرید، نوع بافت مسواک هم از اهمیت برخوردار است زیرا در تمیز کردن و صیقل دادن متفاوت عمل می کنند.
-
بافت سنتی
بافت سنتی، یکی از قدیمیترین بافتهای مسواک است که با اینکه هنوز هم بین خیلی از افراد محبوبیت دارد ولی در مقایسه با مدلهای جدیدتر خود ویژگیهای چندان خاصی ندارد. در این مدل مسواک کاملاً صاف است و هیچ منحنیای ندارد. و بیشتر برای تمیز کردن دندانهای جلویی جوابگو است اما برای دندانهای عقبی آنچنان کارایی ندارد.
-
بافت موجی
یکی از ویژگیهای بارز این مدل این است که برس مو به دندانها نزدیکتر است و این موضوع، خود در تمیز کردن بیشتر دندانها تأثیرگذارتر است.
نوزادان و مسواک مناسب برای آنها
مسواکی که برای نوزادان باید استفاده کنید کاملاً با انواع بزرگسالان متفاوت است، یعنی دستهی بزرگ و سر کوچک و موهای نرمی دارد که به راحتی وارد دهان نوزاد شود. بعضی از والدین ترجیح میدهند از پارچه و یا دستمال برای تمیز کردن دندانهای نوزادشان استفاده کنند اما این مدل مسواک کاملاً مناسب دهان نوزادان طراحی شده است و به پیشنهاد پزشکان بهتر میتواند این کار را انجام دهد.
به این نکته هم توجه داشته باشید که در صورتی که دندان نوزاد دچار پلاک شده باید از مسواک مخصوص خودش استفاده کنید و نه از نوع بزرگسالان و بهترین زمان استفاده هم قبل از رفتنشان به تختخواب است که مانع بروز بیماریهای دهان و دندان و رشد باکتریها در فضای دهان میشود و بعلاوه خواب آرامی را نیز به کودک هدیه میکند.
نکاتی در ارتباط با مسواک زدن خردسالان
1) به خردسالانی که سنشان کمی بیشتر است یاد بدهید تا خودشان مسواک بزنند و این کار برایشان به صورت یک عادت روزانه تبدیل شود. چرا که این کار باعث میشود در آینده هم بتوانند دندانهایی سالم و زیبا داشته باشند و از بابت بیماریهای دهان و دندان نیز کمتر نگران باشند.
2) مسواک نوزادان و کودکان باید سه ماه یکبار عوض بشود در حالیکه این رقم برای بزرگسالان شش ماه یکبار است.
برای کودکان بیش از پنج سال چه نوع مسواکی مناسبتر است؟
در مقایسه با مسواک نوزادان که دستهی پهنتری دارد، کودکان پنج ساله مسواک هایی برایشان طراحی شده که دستههای باریکتری دارند و علت آن هم این است که سطح دهان و دندانهای این کودکان رشد کرده و بزرگتر است.
متأسفانه برای این دسته از کودکان مسواک زدن امر خوشایندی نیست بنابراین برای حل این مشکل باید دنبال راه حل خوب بگردید. یکی از روشهای مؤثر برای تشویق بیشتر کودکان در این سن، استفاده از مسواکهای با شخصیتهای کارتونی و قهرمانانه است که باعث میشود با مسواکشان همانند یکی از اسباب بازیهای محبوبشان برخورد کنند و برایشان جذابیت خواهد داشت.
راه دیگر این است که به صورت خانوادگی در یک ساعت مشخص همه با هم به مسواک زدن بپردازید تا کودک هم از شما این رفتار را یاد بگیرد و برایش مثل یک عادت در بیاید.
لازم است بدانید که برای این کودکان هم حداقل دوبار مسواک زدن در روز برای پیشگیری از بروز بیماریهای دهان و دندان ضروری است.
مسواک برقی؛ عاملی برای حل مشکل فرار کودکان از مسواک زدن
از آنجایی که کودکان خیلی از اوقات از مسواک زدن فرار میکنند این مدل مسواک میتواند به دلیل هیجانانگیزتر بودنش برای بچهها، آنها را به سر شوق بیاورد و به مسواک زدن بعنوان یک بازی نگاه کنند. البته اگر فکر میکنید که مدل برقی قیمت بالایی دارد، میتوانید از مدل چرخشی هم برای تشویق کردن کودکتان استفاده کنید که به ارتقای بهداشت دهان و دندان کودک کمک بسزایی میکند. چون این مدل هم تقریباً همین کارکرد را برای کودک دارد و بیشتر از مدل سنتی و دستی برایش جذابیت دارد.
انواع نخ دندان
چه شما یکی از طرفداران پر و پا قرص استفاده از نخ دندان باشید و چه نه، به هر حال فکر کنم برایتان جذاب باشد که بدانید چه انواعی از نخ دندان وجود دارند و اینکه چقدر این نخ ساده میتواند در تمیزی و زیبایی دندانها اثرگذار باشد.
به طور کلی دو نوع نخ دندان در بازار وجود دارد و اینکه شما کدام نوع از نخ دندانها را انتخاب کنید کاملاً بستگی به کاربرد و مقدار پولی دارد که میخواهید برای آن در نظر بگیرید که در این راه مشورت با یک دندانپزشک خوب نیز میتواند بسیار سودمند باشد و شما را از شک در بیاورد.
-
نوع نایلون یا چند نخی:
این نوع نخ دندان از جنس نایلون بوده و به دلیل اینکه قیمت به نسبت پایینی دارد، جنسش به گونهای بوده که بعد از مدتی ریش ریش شده و اگر بخواهید از آن برای درزهای باریک بین دندانهایتان استفاده کنید شما را به دردسر میاندازد. البته یک مدل که به نام مدل نواری شناخته میشود، مزیتهایی هم دارد. برای مثال کسانی که فاصلهی بین دندانهایشان زیاد است با این نوع نخ دندان بهتر میتوانند مواد و خرده ریزههای مواد غذایی را از لابه لای دندانهایشان پاک کنند.
-
نوع یکپارچه یا پی تی اف ای:
اگر بتوانید مقداری بیشتر هزینه کنید، میتوانید از داشتن این نخ دندان با کیفیت و با دوام بهرهمند شوید که الیافش به گونهای ساخته شده که یکپارچه بوده و بر خلاف مدل نایلونی، ریش ریش نمیشود.
اشکال ظاهری نخ دندان
به طور کلی نخ دندان به دو شکل در بازار ارائه میشود.
-
مدل بستهبندی شده:
در این مدل نخها به صورت پیچیده شده داخل یک محفظهی پلاستیکی به اشکال مختلف مستطیلی، گرد و… قرار میگیرند و برای استفاده باید هر بار مقداری از نخ را بیرون بکشید این مدل برای کسانی مفید است که به مراحل کشیدن نخ دندان کامل واقف هستند و در آن مهارت کافی پیدا کردهاند.
-
مدل دسته دار:
نخ دندان دسته دار در واقع به شکل یک انبر است که هر بار قسمتی از نخ در قسمت بالایی آن قرار میگیرد. استفادهی آن راحتتر از مدل قبلی است و کسانی که با نحوهی یادگیری چگونگی کشیدن نخ دندان مشکل دارند و همچنین کسانی که از بیماری آرتریت رنج میبرند، از طرفداران این مدل نخ دندان هستند.
چرا باید از مسواک و نخ دندان استفاده کنیم؟
هرچند که از دوران کودکی مدام استفاده از مسواک و نخ دندان را به ما گوشزد کردهاند و با اینکه میدانیم بیش از آنچه تصور میکنیم مهم هستند، ولی گویا ما هنوز هم که هنوز است اهمیت آن را جدی نگرفتهایم و شکی نیست که اگر بعنوان یک عادت روزانه مورد توجه قرار بگیرند، بسیار میتوانند در حفظ و بالا بردن کیفیت بهداشت دهان و دندان و کنترل به موقع بیماریهای دهان و دندان مؤثر باشند.
- مسواک زدن صحیح نه تنها به سلامتی دندانها کمک کرده بلکه به خصوص در شب بعنوان یک عامل آرامش بخش بسیار مفید است.
- استفاده از نخ دندان یکی از سادهترین راههایی است که به کمک آن میتوانید تا 40 درصد پلاکها و باکتریهای چسبنده به سطح دندان را از بین ببرید.
سخن پایانی:
در این مقاله به تاثیر مسواک و نخ دندان پرداختیم و در پایان باید اضافه کنیم تنها نخ دندان است که میتواند فاصلهی بین دندانها را کاملا مبّرا از مواد خوراکی و باکتریها کند؛ استفاده از نخ دندان یکی از بهترین روشهای مؤثر برای کنترل بیماریهای دهان و دندان و به ویژه رفع بوی بد دهان است.