مینای دندان با یک لایه چسبناک به نام پلاک دندانی پوشیده شده است. پلاک دندانی حاوی میلیون ها باکتری است که از مواد قندی موجود در غذاها تغذیه کرده و مواد اسیدی تولید میکنند. این مواد اسیدی به مینای دندان آسیب میزنند. اگر مینای دندان به دفعات زیاد و در زمان طولانی با اسید در تماس باشد ساختار خود را از دست داده و دندان دچار پوسیدگی میگردد. در صورتی که پلاک دندانی سطح مینای دندان و فضای بین دندانی از بین نرود به مرور سخت و محکم شده و با اضافه شدن رسوبات آهکی ناشی از بزاق دهان تبدیل به جرم میشود. در ابتدا این جرم به وسیله مسواک و با استفاده از نخ دندان و مایع فلوراید برطرف میگردد. اما به مرور زمان به لایه ای سخت و محکم تبدیل میشود که برای برداشتن آن از سطح دندان به انجام جرم گیری دندان نیاز خواهید داشت.
آثار باقیماندن جرم بر روی دندان ها
جرم گیری آثار مختلفی به همراه دارد که در زیر چند مورد را ذکر کردهایم.
- تغییر رنگ و ایجاد ظاهری نازیبا
- باعث بوی بد دهان
- منجر به پوسیدگی دندان
- بروز بیماری های لثه
هنگامی که جرم بر روی دندان به وجود میآید به مرور در سمت بالای خط لثه تجمع پیدا میکند. این تجمع بافت لثه را متورم کرده و موجب خونریزی لثه میشود. این حالت مرحله ابتدایی برای بیماری پریودنتال است. لذا در صورت خونریزی از لثه در حین مسواک زدن به آن توجه داشته و با پزشک خود در این مورد مشورت کنید. یکی از نکات مهم در رفع خونریزی لثه مسواک زدن به شیوه صحیح است. اگر به صورت مرتب و در زمانی طولانی به مسواک زدن بپردازید و استفاده از نخ دندان به شکلی صحیح و اصولی را در دستور کار قرار دهید، به مرور خونریزی رفع خواهد شد.
عوامل ایجاد و میزان جرم بر روی دندان ها
- رژیم غذایی
- وضعیت بهداشت دهان و دندان
- جنس دندان
- ترکیب و میزان بزاق
هرچه محیط دهان قلیایی تر باشد میزان و سرعت تشکیل جرم دندانی نیز بیشتر میگردد.
محل تشکیل جرم بر روی دندان
جرم ایجاد شده در دهان معمولا بر روی سطوح داخلی دندان های جلو و سطوح مجاور مجاری غدد بزاقی و بین دندان ها است. یکی از علت های این امر دسترسی مشکل تر به این نواحی و بی حوصلگی و کم دقتی افراد در مسواک زدن و کشیدن نخ دندان است. البته حضور و ترشح بزاق بیشتر در این قسمت ها نیز در این امر موثر است.
در حقیقت نمیتوان به صورت کامل از تشکیل جرم بر روی دندان جلوگیری کرد. بلکه با رعایت بهداشت دهان و دندان میتوان سرعت آن را به حداقل رساند. به همین جهت است که توصیه میشود سالی دوبار برای چکاپ و جرم گیری دندان به پزشک مراجعه کنید.
روش های جرم گیری
پاک کردن جرم از روی دندانها به دو صورت دستی و یا با استفاده از دستگاه انجام میشود. در هر دو روش یک کار صورت میگیرد. از مهمترین نکاتی که در جرم گیری باید مورد توجه قرار گیرد ایجاد سطح یکدست بر روی دندان ها و سطوح بین دندان است. اگر این کار به دقت و به صورت صحیح انجام نشود، دندانها بیشتر مستعد تشکیل جرم میشوند. لذا بعد از انجام جرم گیری میتوانید از مسواک و نخ دندان استفاده کرده و در صورت احساس ناصافی آن را به پزشک اطلاع دهید.
جرم گیری کردن دندان بوسیله دستگاه اولتراسونیک
از جمله روشهای جرم گیری، انجام آن به وسیله دستگاه جرم گیر اولتراسونیک است. این روش یکی از متداول ترین و سریعترین روشهای جرم گیری دندان ها است. در این روش با استفاده از ابزار اولتراسونیک، به جرم های روی دندان ضربه وارد شده و دندان ها تمیز میشوند. سر دستگاه اولترا سونیک گرد و دارای انحناست تا به قسمت های مختلف دندان دسترسی پیدا کند.
جرم گیری به روش دستی
روش دیگر در جرم گیری استفاده از ابزارهای دستی اسکیلر پریودنتال است. همانطور که بیان شد در روش دستی زمان بیشتری صرف میشود. در این روش دندانپزشک به وسیله ابزار خود پلاک ها و جرم های انباشته شده بر روی دندان را با ضربه جدا میکند و همه سطوح دندانها و حتی فواصل بین دندانها را از جرم پاک میکند. در صورتی که پزشک این کار را با دقت انجام دهد تمامی جرم ها حتی کوچک ترین جرم ها از روی دندان برطرف میشوند.
سفید شدن دندان بعد از جرم گیری
تغییر رنگ بر روی دندان ها به دلایل مختلفی ممکن است به وجود بیاید. از جمله استفاده از چای، قهوه، کشیدن سیگار و استعمال دخانیات میتوانند در این امر موثر باشند. اغلب افراد برای سفیدی دندان به پزشک مراجعه کرده و درخواست جرم گیری میکنند. اما باید دانست جرم گیری تنها رسوبات رنگی و املاح ته نشین شده بر روی دندانها را رفع میکند و در صورتی که انتظار سفیدی و درخشندگی از دندان دارید باید فرآبند بلیچینگ دندان را انجام دهید.
تفاوت بین سفید کردن و جرم گیری دندان ها بسیار کم است. باید دانست در هر دو روش دندان ها سفیدتر میشوند. اما سفید کردن دندانها به روش بلیچینگ بیشتر با اهداف زیبایی انجام میشود. لذا در این فرآیند تمرکز بر روی براقتر، سفیدتر و شفافتر شدن دندانهاست.
جرم گیری فرایندی برای برداشتن پلاک و جرم های جمع شده بر روی دندان است که باعث جذب باکتری و ایجاد پوسیدگی میشود. لذا هدف اصلی در جلوگیری دندان حفظ سلامت دندان است. اغلب بعد از جداسازی جرم ها، دندان ها به وسیله سمباده دستی نرم و ظریفی تمیز میشوند تا دندان ها یکدست شده و سطوح ناصاف از بین بروند.
یکی از مواد مورد استفاده در جرم گیری دندان پروفیلاکسی است. پروفیلاکسی ماده ای شبیه به خمیر دندان است که بر روی دندانها کشیده میشود. این ماده ی شیمیایی باید به همه قسمتهای دندان برسد. لذا به وسیله ابزار مخصوص بر روی سطح، پشت و بین دندان ها کشیده میشود. این کار باعث میشود دندانها درخشانتر و هموارتر گردند.
رعایت نکات مهم بعد از جرم گیری دندان
هنگامی که جرم گیری انجام میشود احساس سبکی و نازک شدن دندان به فرد دست میدهد که این موضوع باعث میشود فرد تصور کند لایهای از دندان کم شده است. اما حقیقت این است جرم حاصل از فعالیت میکروبها و آهک بزاق بر روی دندان سنگینی کرده و با رفع آن احساس سبکی به شما دست میدهد. همین امر موجب میشود دندان تا مدتی نسبت به سرما و گرما حساسیت بیشتری داشته باشد.
بعد از انجام جرم گیری توجه به نکات زیر ضروری است:
- از خوردن مواد رنگی از جمله چای و قهوه و کشیدن سیگار خودداری کنید
- اولین بار بعد از جرم گیری به آرامی مسواک زده و از نخ دندان استفاده کنید
- میتوانید از محلول آب و نمک رقیق شده برای جلوگیری از عفوت استفاده کنید
عوارض جرم گیری دندان
احساس درد بعد از انجام جرم گیری طبیعی است. چرا که دندان مورد ضربات متعدد ابزار قرار گرفته و لایهای از آن برداشته شده است.
حساس شدن دندان ها یکی دیگر از عوارض جرم گیری است. بعد از انجام جرم گیری دندان به دلیل برداشتن یک لایه جرم از روی دندانها و ارتباط مستقیم هوا و مواد غذایی با دندانها، سردی و گرمی بیشتر احساس میشود. در صورتی که این حساسیت غیر طبیعی و بیشتر از حد معمول باشد ممکن است ناشی از پوسیدگی دندان باشد. بنابراین باید در چنین مواردی به پزشک خود مراجعه کنید تا وضعیت دندان بررسی شود.
جمع بندی
دو نگاه مختلف به جرم گیری دندان وجود دارد. عده ای آن را لازم و ضروری میدانند و عدهای آن را عامل پوسیدگی دندان میشمارند. عدهای بر این باور هستند که جرم گیری، مینای دندان را از بین برده و زمینه پوسیدگی بیشتر را فراهم میکند. این باور غلط است؛ چرا که جرم گیری با زدودن جرم ها از روی دندان، سلامت آن را تضمین میکند. در صورتی که جرم ها بر روی دندان باقی بمانند محیط مناسبی برای تجمع و تکثیر باکتری ها ایجاد میکنند. در این صورت تنها با کمک جرم گیری دندان میتوان این جرمها را پاک کرد. امیدواریم از این مطلب بهره کافی ببرید. از توجه شما سپاسگزاریم.