روکش دندان یا تاج، روشی درمانی است که هنگام پوسیدگی شدید یا شکستگی دندان به کار میرود. زمانی که آسیب دندانی به میزانی باشد که با پر کردن قابل درمان نباشد یا دندان دچار شکستگی شده باشد از روکش دندان استفاده میشود. روکش دندان از مواد مختلفی ساخته میشود که هر یک مزایا و معایبی دارد. برای شناخت بهتر این روکش ها، در ادامه شما را با انواع روکش دندان و ویژگی های هر یک آشنا خواهیم کرد.
روکش های دندان از چه جنسی ساخته می شوند
مواد مختلفی در ساخت انواع روکش دندان به کار میرود. زمانی که به دندانپزشک مراجعه میکنید، او با توجه به وضعیت دهان، موقعیت دندان و مواردی دیگری نظیر قیمت مورد نظر شما، از یکی انواع روکش های دندان استفاده میکند. البته گاهی ترکیبی از چند ماده نیز برای روکش یا تاج به کار میرود که میتواند مقاومت بیشتری به همراه داشته باشد. با توجه به این نکات، میتوان روکشها را از نظر متریال در انواع زیر دسته بندی کرد:
روکش فلزی
روکش ساخته شده از آلیاژ طلا
روکش پرسلن
روکش های PFM
روکش سرامیکی متراکم
روکش زیرکونیا
روکش تمام رزین
روکش تمام فلزی دندان
روکش های تمام فلزی معمولا از آلیاژ های فلزی مانند کروم و نیکل ساخته میشود. روکش های تمام فلزی، معمولا به کمترین میزان تراشیدن دندان نیاز دارند و کمترین همپوشانی را با دندان مجاور خواهند داشت.
این روکشها با توجه به جنس فلزی، مقاومت بسیار بالایی در برابر فشار ها و در هنگام غذا خوردن دارند. از این رو دوام بسیار بالایی دارند. این روکشها به سختی دچار شکستگی یا تراش خوردگی میشوند. البته نکته بیان شده به این معنی نیست که نیاز به مراقبت نداشته باشند.
نکته منفی در مورد این نوع از روکش های دندان، رنگ آنهاست. بنابراین بیشتر برای دندانهای مخفی مناسب هستند.
مزایای روکش تمام فلزی
انواع روکش دندان فلزی مقاومت بسیار بالایی دارند.
روکش های فلزی کمترین ساییدگی را در دندانهای مجاور ایجاد میکنند.
این روکش ها به کمترین میزاین پر کردگی دندان نیاز دارند.
طول عمر بسیار بالایی دارند و در برابر تراشیدن و شکستن مقاومتر از سایر انواع هستند.
با این روکشها هیج مشکلی در جویدن غذاها نخواهید داشت.
معایب روکش های تمام فلزی
تنها عیب این نوع از تاجها، رنگ فلزی آنهاست. بنابراین بیشتر برای دندانهای پشتی و پنهان به کار میروند.
روکش دندان از جنس طلا
یکی از انواع روکش دندان فلزی، روکش ساخته شده از طلاست. این نوع روکش ترکیبی از طلا، مس و دیگر فلزات است. این نوع از تاجها یا روکشها پیوند محکمی با دندان دارند، باعث شکستگی نمیشوند و با خود دندان نیز آسیبی نمیزنند.
تاج یا روکش هایی که از طلا ساخته میشوند کیفیت بسیار بالایی دارند.
روکش دندان سرامیکی یا پرسلن
روکش های سرامیکی یکی دیگر از انواع روکش دندان هستند. این روکشها به دلیل ویژگیهای منحصر به فرد برای ترکیب شدن با دندانهای طبیعی بسیار محبوب هستند. چرا که رنگ آنها کاملا مشابه رنگ طبیعی دندان است. به همین دلیل از این نوع تاجها معمولا برای دندانهای جلویی استفاده میشود. این روکشها از موادی بر پایه پرسلن ساخته میشود.
مزیت روکشهای سرامیکی
بزرگترین ویژگی این نوع روکش، ظاهر عالی آن است. به طوری که نمیتوان آن را از دندان طبیعی تشخیص داد.
عیب روکشهای سرامیکی
طول عمر این روکشها کمتر است. این روکشها در قیاس با نوع فلزی از طول عمر و مقاومت کمتری برخوردارند.
روکش PFM ترکیبی از فلز و سرامیک
یکی از انواع روکش دندان، روکش Porcelain-fused to metal یا PFM است. این نوع روکش ترکیبی از فلز و پرسلن است. به این صورت که یک ساختار فلزی برای آنها ساخته میشود و لایهای از پرسلن روی آن قرار میگیرد. این تاجها ظاهر مناسب روکشهای سرامیکی و مقاومت روکشهای فلزی را به همراه دارند. این تاجها نیز برای دندانهای جلویی انتخاب مناسبی هستند.
مزایای PFM
در این نوع روکشها، ظاهر دندان طبیعی را خواهید داشت.
این روکشها به دلیل هسته فلزی خود، نسبت به روکشهای سرامیکی بسیار مقاوم و محکم هستند.
همچنین عمر طولانی دارند.
معایب PFM
این نوع روکش دندان ممکن است باعث آسیب به دندان مجاور شود.
نسبت به روکشهای تمام فلزی مقاومت کمتری دارند.
از آنجا که روکش پرسلنی موجود روی این نوع شفاف است، فلز زیرین قابل رویت است. البته این امر نسبت به نوع تمام فلزی بسیار کمتر است.
ممکن است لایهی فلزی زیرین، در خط لثه یک نوار تیره ایجاد کند.
روکش سرامیکی متراکم
این روکشها یک هسته داخلی سخت از پرسلن دارند. این هسته نسبت به روکشهای سرامیکی معمولی محکمتر هستند.
میتوان گفت این روکشها معایب روکشهای PFM را نداشته و نیز مقاومت بسیار بیشتری نسبت به روکش های تمام سرامیکی دارند. بنابراین با توجه به رنگ طبیعی پرسلن، ظاهری مشابه دندان طبیعی دارند.
روکش دندان زیرکونیا
یکی از انواع روکش دندان که در سالهای اخیر بسیار محبوب شدهاند، روکش زیرکونیا است. این روکشها بسیار با دوام هستند و ظاهرشان مطابقت کامل با دندان طبیعی دارد.
هنوز بسیاری از مراجعان اطلاعات چندانی در مورد این نوع تاجها ندارند. بنابراین اعتماد کافی به آن نداشته و ترجیح میدهند از موادی که بیشتر مورد استفاده قرار گرفته، استفاده کنند. با توجه به عدم اعتماد بیماران به این نوع از روکشها، پزشکان هم کمتر بر استفاده از آن تاکید دارند.
مزایای روکش زیرکونیا
به دلیل رنگ و شفافیت، مشابه مینای طبیعی دندان است.
به راحتی قابلیت اصلاح و تغییر شکل مجدد دارند.
نیازی به پایه فلزی ندارد.
نیاز به تراش دندان طبیعی در این نوع روکش دندان کمتر است.
در برابر مواد رنگی، نسبت به روکشهای سرامیکی پایداری بهتری دارد.
با محیط زیست سازگار است.
در برابر سرما و گرما مقاومت خوبی دارد.
نسبت به روکشهای ساخته شده از پرسلن بسیار با دوام هستند.
معایب روکش زیرکونیا
شفافیت زیرکونیا به اندازه پرسلن نیست، بنابراین نسبت به روکشهای سرامیکی، کمتر طبیعی به نظر میآید.
این روکش بسیار محکم است. بنابراین پوسیدگی دندان زیر روکش میتواند مشکل ساز باید.
کار کردن با آن برای دندانپزشکان کمی مشکلتر است.
این روش بسیار گران است.
روکش رزینی دندان
آخرین مورد از انواع روکش دندان، روکشهای رزینی هستند. روکشهای رزینی از ارزان قیمت ترین روکش های دندان هستند. اما این روکشها به مرور فرسوده میشوند و طول عمر کمی دارند. همچنین نسبت به روکشهای فلزی، سرامیکی، PFM و … مقاومت کمتری دارد و احتمال شکستن آن بالاتر است. معمولا این نوع روکشها به بیمار توصیه نمیشود.
همانطور که در بالا ذکر شد، هر نوع از انواع روکش دندان مزایا و معایبی دارد. در نهایت این شمایید که با توجه به موقعیت و کاربرد دندان، کیفیت، ظاهر زیبا و قیمت، تاج یا روکش مورد نظر را انتخاب میکنید. نکتهای که نباید فراموش کنید این است که بیشتر این روکشها مقاومت و کارایی قابل قبولی دارند. بنابراین اگر دندانپزشک درمان شما را به خوبی انجام دهد، و شما مراقبتهای لازم را داشته باشید، احتمالا مشکل چندانی برای این دندان ایجاد نخواهد شد.