جراحی اندودنتیک چیست و چه زمانی این جراحی میتواند کاربرد داشته باشد؟ مشکلات و بیماریهای مربوط به دندان و لثه در جامعه امروز به شدت زیاد شده و کمتر کسی را میتوان پیدا کرد که با یکی از این مشکلات همراه نباشد.
در این بین روشهای مختلف درمانی نیز از سوی پزشکان برای ترمیم و بهبودی بیماریهایی از این دست در دستور کار قرار میگیرد که هر یک بنا به شرایط و با توجه به وضعیت موجود انتخاب میشوند.
انواع جراحی اندودنتیک نیز از جمله جراحیهایی است که با توجه به مزیتها از جمله گزینههای رایج به حساب میآید. در این جراحی امکان باقی ماندن دندان طبیعی بیشتر شده و کاربران میتوانند همچنان همان دندان طبیعی خود را داشته باشند.
البته از قبل باید شرایط لازم برای انجام این جراحی مورد بررسی قرار گیرد. در این مقاله با مشا همراه هستیم تا به صورت کامل انواع جراحی اندودنتیک را به شما معرفی کرده و همچنین مراحل این روش درمانی را نیز مرور کنیم.
جراحی اندودنتیک چیست
برای اینکه به خوبی درک کنید که جراحی اندودنتیک چیست و چه کاربردی دارد، ابتدا باید با مشکلات مرتبط با ریشههای دندانها آشنا شوید. ریشه دندان در ناحیهای با عنوان پالپ قرار گرفته که این ناحیه تحت تاثیر عوامل مختلف ممکن است با عفونتها و بیماریهایی روبرو شود.
از بین رفتن پالپ دندانها و همچنین ریشه آنها کم کم باعث نابودی کامل خود دندان نیز خواهد شد. از این رو در چنین مواقعی بیمار باید هر چه سریعتر باید برای رفع این مشکل و خالی کردن عفونت موجود در ریشهها و پالپ دندان اقدام کند.
برای این منظور روشهای مختلفی وجود دارد. به عنوان مثال در یک روش دندانپزشک تاج روی دندان را جدا کرده و یا با ایجاد حفره در دندان، عفونتهایبخش ریشه را جدا مینماید. این روش درمان با عنوان درمان ریشه و یا عصب کشی نیز معروف است.
اما در برخی مواقع امکان دسترسی به ریشه و عفونتهای موجود از طریق تاج دندان وجود نداشته و یا استفاده از این روش ممکن است به دندان طبیعی آسیب وارد سازد.
در چنین مواقعی جراح بخشی از لثه را برش داده و از پایین به ریشه و پالپ دندان دسترسی پیدا مینماید. در مرحله بعدی نیز عفونتهای موجود در ریشه دندانها به صورت کامل خارج میشود. این روش درمانی اصطلاحا با عنوان جراحی اندودنتیک (Endodontic Surgery) شناخته میشود.
البته لازمه استفاده از این روش مراجعه به موقع به پزشک است تا عفونت دندان طبیعی را به صورت کامل از بین نبرده و هنوز امکان بقای آن وجود داشته باشد. در ادامه با تشریح مراحل جراحی اندودنتیک بیشتر با این روش و نحوه انجام آن آشنا خواهید شد.
چه زمانی نیاز به جراحی اندودنتیک است؟
اکنون به خوبی میدانید که جراحی اندودنتیک چیست و چقدر میتواند مفید باشد. اما این روش در چه زمانی در دستور کار پزشک قرار میگیرد و چه زمانی باید برای استفاده از این روش درمانی استفاده کنیم؟
نشانهها و علائمی در دندانها وجود دارند که بروز آنها باعث میشود تا نیاز به این روش جراحی را حس کنید. با بروز این نشانهها شما بایستی سریعا به پزشک مراجعه کرده و با عکسبرداری و سایر روشهای تشخیص برای تحت درمان قرار گرفتن اقدام کنید.
- درد مداوم و شدید در دندانها و لثه
- حساسیت به غذاهای گرم و سرد
- درد داشتن در زمان لمس دندانها
- بروز تغییرات در رنگ دندان و لثه
- برجسته شدن بخشی از لثه
دقت داشته باشید که تمام این نشانهها و علائم خبر از بروز مشکل و عفونت در ریشه دندانها و پالپ آن دارند. در این مواقع است که انواع جراحی اندودنتیک میتوانند از جمله راه حلهای موجود باشند.
البته تشخیص اینکه از این روش درمانی استفاده شود و یا کدام یک از انواع جراحی اندودنتیک در دستور کار قرار بگیرد با پزشک خواهد بود. دلایل زیادی وجود دارد که با بروز آنها پزشک ترجیح به استفاده از این روش جراحی داشته و آن را اتخاذ مینماید.
- وقتی امکان دسترسی به ریشه و پالپ دندان از روی تاج وجود نداشته و باشد
- وقتی با چند بار درمان، همچنان عفونت در پالپ دندان باقیمانده باشد
- در صورتی که خالی کردن عفونت از بالا ممکن باشد به دندان آسیب جدی وارد کند
- در صورتی که جراحی دندان منجر به التهاب زیاد شده و عوارض داشته باشد
- در دندانهایی که قبلا روشهای ترمیم و پر کردن ریشه انجام شده باشد
- در مواقعی که رسوب زیاد کلسیم باعث باریک شدن بیش از حد کانال دندان شده باشد
- همچنین در مواقعی که استفاده از روشهای معمول درد بسیار زیادی به همراه داشته باشد
و مواردی از این دست نیاز است تا از یکی از انواع جراحی اندودنتیک برای برطرف کردن مشکل استفاده شود. دقت داشته باشید که استفاده از این روش جراحی در زمانی مناسب است که بخشی از ریشه پر نشده و یا تمیز باشد.
در این مواقع اگر بیمار در زمان مناسب به پزشک مراجعه کرده باشد، این روش درمانی باعث حفظ دندان طبیعی خواهد شد. در غیر این صورت استفاده از این روش جراحی اهمیت خود را از دست خواهد داد.
روشهای جراحی اندودنتیک چیست؟
لازم به توضیح است که انواع جراحی اندودنتیک در دستور کار پزشکان قرار میگیرد که انتخاب میان آنها بسته به شرایط انجام میپذیرد. در این روش درمانی اندودنتیست بافت لثههای نزدیک به ریشه دندان خراب را باز میکند تا به بافت و استخوان آن دسترسی داشته باشد.
سپس به صورت کامل ریشه دندان و عفونتها را خارج مینماید. تمام بافتهای آلوده و ملتهب در این روش خارج کی شوند. این روش از انواع جراحی اندودنتیک به جراحی اپیکواکتومی نیز معروف است. همچنین جراح بر اساس اینکه چه شرایطی در وضعیت ریشه حاکم است میتواند از روشهایی مانند:
- کاشت مجدد
- تقسیم دندان به دو قسمت
- ترمیم ریشه
- برداشتن یک یا چند ریشه
نیز استفاده نماید. دقت کنید که در تمام انواع جراحی اندودنتیک هدف از بین بردن تمام عفونتها و بافتهای ملتهب با حفظ دندان اصلی است.
به عنوان مثال در کاشت مجدد دندان همراه با ریشه از دهان خارج شده و بعد از ترمیم و درمان دوباره کاشت میشود. در روش برداشتن یک یا چند ریشه، ریشههای عفونت زده از پالپ دندان خارج میشوند.
بررسی مراحل جراحی اندودنتیک
نوبت به معرفی مراحل جراحی اندودنتیک میرسد. با توجه به اینکه این روش جراحی حتما باید با حساسیت بسیار بالا انجام پذیرد، نیاز به تخصص و تجربه بالایی خواهد داشت.
از این رو حتما باید در زمان مراجعه به پزشک رزومه وی را بررسی کنید تا تخصصهای لازم ددر این زمینه را در وی جویا شده باشید. روشهای مختلفی برای انجام جراحی اندودنتیک در دستور کار قرار میگیرد که مراحل زیر در اکثر این روشها طی میشود:
- اولین و شاید مهمترین مرحله از مراحل جراحی اندودنتیک تشخیص است. پزشک باید ابتدا با عکسبرداری تشخیص صحیحی برای این منظور داشته باشد. در مواقعی که این روش درمانی فیادهای ندارد، اتخاذ آن تصمیم اشتباهی خواهد بود.
- در مرحله دوم نوبت به بیحسی موضعی میرسد. بعد از بیحس کردن چند دقیقه طول میکشد تا تمام بافتهای لثه بیحس شوند.
- در قدم بعدی باید دندان آسیب دیده از سایر دندانها جدا شود. برای این منظور میتوان از تکنیکهای مختلفی استفاده کرد. استفاده از وینیل برای این منظور بسیار شایع است. این مرحله معمولا به سد دندانی یا Dental Dam معروف است.
- در مرحله بعدی نوبت به این میرسد تا جراح دسترسی لازم به پالپ دندان را با ایجاد کمترین سوراخ ممکن ایجاد کند. محل برش و سوراخ ایجاد شده به نظر پزشک و بررسیهای وی در عکسبرداری بستگی خواهد داشت.
- در قدم بعدی از مراحل جراحی اندودنتیک لازم است تا جراح با ابزارهای مخصوص تولید شده برای این منظور، تمام پالپهای آلوده و ریشههای عفونت زده را خارج نماید. این مرحله باید با حساسیت بالا و دقت زیاد انجام پذیرد.
- در این مرحله نوبت به ضدعفونی کردنبخش های داخلی خالی شده میرسد. همچنین تمام فضای خالی شده باید خشک شود.
- از پرکنندههای رایج برای پر کردن فضای خالی شده استفاده میشود. از مواد پلاستیکی فشرده مختلفی برای این مرحله استفاده میشود.
- سپس نوبت به مهر و موم کردن و پر کردن کامل سوراخ ایجاد شده میرسد. همچنین سدهای دندانی استفاده شده نیز در این مرحله برداشته میشوند.
- در نهایت باید با عکسبرداری شرایط انجام این جراحی سنجیده شود.
کلام آخر
اکنون به خوبی میدانید که جراحی اندودنتیک چیست و در چه زمانهایی باید از آن استفاده کرد. در مواقعی که احساسی مبنی بر خراب شدن ریشه دندانها و ایجاد عفونت در ناحیه پالپ دندانها داشتید، زمان مراجعه به پزشک اهمیت بسیار زیادی پیدا میکندو فراموش نکنید که هر چقدر درمان ریشه دندان را با تاخیر انجام دهید، امکان استفاده از بهترین روشهای درمانی با کمترین آسیبها را از دست خواهید داد و همچنین هزینههای شما نیز چند برابر بیشتر خواهد شد. بنابراین توصیه میکنیم که در زمان بروز علائمی که در بالا به آنها اشاره کردیم، حتما برای تشخیص استفاده از یکی از انواع جراحی اندودنتیک به پزشک مراجعه کنید.