پیوند لثه یا جراحی لثه یکی از اقدامات درمانی است که توسط دندانپزشک یا پریودنتیست برای محافظت از دندانهای شما در برابر اثرات مخرب تحلیل لثه (gum recession) یا جهت بهبود ظاهر لبخند انجام شود. تحلیل لثه فرآیندی است که در آن بافتی که اطراف دندانها را احاطه کرده است، از دندان جدا میشود. درنتیجه قسمت بیشتری از دندان یا ریشه آن در معرض دید قرار میگیرد. در ادامه بهطور گستردهتری بیان میکنیم که پیوند لثه چیست و انواع آن را موردبررسی قرار میدهیم.
پیوند لثه (gum grafting) شامل قرار دادن محتاطانه مقدار کمی بافت جدید در ناحیهای است که در حال حاضر فاقد لثه است یا مقدار کمی لثه دارد. انجام این روش درمانی معمولاً برای جلوگیری از تحلیل بیشتر لثه یا پوشاندن سطح ریشه دندانها که در معرض دید قرار گرفتهاند تجویز میشود. بافتی که در انواع پیوند لثه برای چسباندن در جایی که لثه عقبنشینی کرده استفاده میشود، ممکن است از منابع مختلفی گرفته شده باشد؛ اما معمولاً آن را از کام (سقف دهان) میگیرند.
در مرحله اول جراحی، بافت موردنیاز بعد از بیحسی ناحیه گرفته میشود. سپس با استفاده از مواد بخیه که ممکن است حتی ظریفتر از موی انسان باشد، بخیه در جای موردنیاز زده میشود. درواقع فرآیند اصلی پس از تکمیل جراحی و توسط بدن انجام میشود. در طول دوره نقاهت، رگهای خونی جدید در پیوند رشد میکنند و موجب ادغام بخش پیوندی با بافت اطراف آن میشود. یک پیوند زمانی موفق بهحساب میآید که مشکلاتی مانند حساسیت دندان و تحلیل لثه را کاهش دهد یا کاملاً برطرف کند و به لبخند دنداننمای شما زیبایی بیشتری ببخشد.
ممکن است برای اولین بار در مطب دندانپزشکی شنیده باشید که پیوند لثه چیست. اگر لثههای شما در حال عقبنشینی هستند، دندانپزشک شما ممکن است این روش درمانی را برای شما تجویز کرده باشد. باید بدانید که تحلیل رفتن لثه باعث آشکار شدن ریشه دندانها میشود و سطح بیشتری از دندان را در معرض خطر پوسیدگی قرار میدهد. این مشکل در موارد شدید حتی میتواند باعث آسیب دیدن استخوانهای نگهدارنده شود.
تحلیل لثه یک مشکل رایج است که تقریباً 4 تا 12 درصد از بزرگسالان را تحت تأثیر خود قرار میدهد؛ اما اغلب افراد تا زمانی که مشکل شدید نشده است، متوجه آن نمیشوند. زیرا روند تحلیل تدریجی است. بااینحال، عقبنشینی لثه بعد از مدتی نهتنها میتواند زشت به نظر برسد، بلکه باعث حساسیت دندانها و سرد و گرم شدن آنها بهویژه در هنگام غذا خوردن میشود. درنهایت اگر تحلیل دندان درمان نشود، میتواند باعث از دست رفتن دندان و نیاز به درمانهای گرانقیمت شود. بنابراین، برای جلوگیری از این مشکلات از انواع پیوند لثه استفاده میشود.
روشهای پیوند مختلفی وجود دارند. ممکن است برایتان سؤال شود که تفاوت انواع پیوند لثه چیست؟ در جواب به این سؤال باید گفت که تمام پیوندهای لثه شامل برداشتن بافت اهداکننده از قسمت دیگری از دهان و درنهایت بخیه زدن آن بهجای دیگری است که لثه عقبنشینی کرده است. آنچه در این میان متفاوت است، نحوه انجام آن و نتایج مورد انتظار پس از بهبودی است. انتخاب روش پیوند با راهنمایی پزشک انجام میشود. پزشک بهترین روش را بر اساس مورد خاص و سابقه سلامت دهان بیمار توصیه میکند. انواع پیوند لثه شامل موارد زیر هستند:
رایجترین روش پیوند، از نوع بافت همبند است. در این روش، پزشک متخصص یک فلپ کوچک در سقف دهان ایجاد کرده و سپس یک تکه از بافت همبند زیر آن را برمیدارد. درنهایت پریودنتیست این بافت همبند را روی نقطهای که لثه شما عقبنشینی کرده بخیه میزند.
در روش پیوند لثه آزاد نیز مانند روش بافت همبند، یک تکه کوچک از بافت سقف دهان جدا میشود. با این تفاوت که بافت مورداستفاده در این روش از لایه بالایی کام گرفته شده و در ناحیهای که به دلیل نازک شدن به بافت لثه بیشتری نیاز دارد، پیوند زده میشود. بنابراین، پیوند لثه آزاد از پیشروی مشکل تحلیل لثه جلوگیری میکند.
دندانپزشک در این روش یک فلپ بافتی را از ناحیهای درست در کنار بخش تحلیل رفته لثه ایجاد کرده و از آن برای پوشاندن بخش از بین رفته لثه استفاده میکند. در این روش بافت پیوندی دیگر از بخشهای دیگر دهان گرفته نمیشود، بلکه از بافت اطراف یا نزدیک دندان به فرورفتگی لثه منتقل میشود.
درحالیکه پیوند لثه معمولاً با استفاده از بافتهای سالم دهان انجام میشود، اما این کار همیشه امکانپذیر نیست. مواردی نیز وجود دارند که بخش اعظم لثه تحلیل رفته است یا دندانپزشک مجبور است ناحیه لثه بین بیشتر از 5 دندان را بپوشاند. در چنین شرایطی بهترین روش پیوند لثه چیست؟
بافت پیوندی موردنیاز در این شرایط بسیار زیاد است و نمیتوان این حجم را از بافت کام گرفت. دندانپزشکان در این مواقع از روش پیوند جایگزین استفاده میکنند. بافت پیوندی در این روش از پوست انسان اهداکننده یا پوست خوک به دست میآید. البته انجام این روش در ایران تنها با استفاده از پوست انسان انجام میشود.
ترمیم و بهبود کامل ناحیه پیوند ممکن است یک ماه یا بیشتر طول بکشد؛ اما طی یک تا دو هفته اول بعد از جراحی انواع پیوند لثه باید بهطور کامل بهبود پیدا کنید. مراجعه به دندانپزشک یک هفته بعد از عمل و معاینه نتیجه جراحی به شما کمک میکند تا مطمئن شوید که بهدرستی بهبود یافتهاید و پیوند موفقیتآمیز است.
بعد از گذشت دو هفته میتوانید مجدداً شروع به استفاده از مسواک و نخ دندان کنید. با توجه به زخمی که درنتیجه عمل در لثه ایجاد میشود، امکان رشد باکتریها و بروز عفونت وجود دارد. نخ دندان کشیدن و بااحتیاط مسواک زدن در این مرحله به بهداشت دهان و دندان کمک میکند. نخ دندان بخشهایی از دندان (حتی زیر لثه) را که مسواک قادر به تمیز کردن آن نیست را عاری از باکتری و پلاک میکند و مانع از بروز عفونت و پوسیدگی میشود.
عوارض پیوند لثه نادر هستند. در صورت رعایت نکات لازم، عفونتها نیز غیرمعمول هستند. با این حال اگر متوجه هرگونه تراوش و خونریزی غیرمنتظره در اطراف محل پیوند شدید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. در موارد نادر ممکن است بافت پیوندی بهدرستی با محل پیوند سازگار نشود. در این صورت به دریافت مجدد پیوند نیاز خواهید داشت.
مهمترین بخش درمان انواع جراحی لثه، دوره نقاهت است. در این دوره پیروی از دستورالعملها و رعایت نکات لازم برای جلوگیری از عوارض اهمیت زیادی دارد. در دو هفته اول بهبود به یک رژیم غذایی نرم نیاز دارید و باید از آنتیبیوتیکها و مسکنهای تجویزشده برای بهبود سریع استفاده کنید. مصرف غذاهای نرم و سرد مانند تخممرغ آب پز، ماست، سبزیجات پختهشده، بستنی و ژلاتین میتوانند انتخابهای بهتری برای دوره نقاهت باشند. بهتر است از خوردن غذاهای داغ و سفت که موجب سوزش یا تحریک پیوند میشوند خودداری کنید.
سخن پایانی
انجام پیوندهای لثه نسبتاً رایج و مقرونبهصرفه است. علاوه بر این، زیبایی و سلامت کامل دندانهای شما را تضمین میکند. پس از انجام انواع پیوند لثه معمولاً تا یک یا دو هفته اول برای از بین بردن پلاکها و جلوگیری از عفونت بهتر است از محلول دهانشویه ضدمیکروبی بهجای نخ دندان و مسواک استفاده کنید. در غیر این صورت ممکن است در اثر بیحواسی باعث باز شدن زخم و بروز عفونت شوید.
تمامی حقوق متعلق به شركت ستاره گنبد مينا میباشد | ۱۴۰۲
دیجیتال مارکتینگ توسط آژانس دیزون – از ۱۳۹۵
