چه نخ دندانی مناسب دندان شماست؟

“پیشگیری همیشه بهتر از درمان است”

این مهم‌ترین توصیه‌ی پزشکان در مورد مراقبت از اعضای بدن است. اما حتماً از هیچ دکتری به‌ اندازه‌ی دندان‌ پزشکان این جمله را نشنیده‌ایم؛ چراکه احتمال دارد هرگز برای دردهایی مانند دست، پا، گردن، چشم یا حتی اعضای داخلی بدن نیمه‌شببی‌خواب و راهی بیمارستان نشده باشیم، اما تقریباً همه‌ی ما حداقل یک‌بار در زندگی‌مان به خاطر درد دندان به خود پیچیده یا از خواب بیدار شده‌ایم. دردی که تا چند ساعت پیش از شروعش هیچ خبری از آن نبوده اما به‌محض آغاز شدن طوری مارا مستأصل و درمانده کرده است که هیچ چاره‌ای جز راهی دندان‌پزشکی شدن نداشته‌ایم.

هیچ‌کس دوست ندارد دچار چنین معضل دردناکی بشود. بنابراین اغلب ما در روزهای بعد از دندان‌درد و حتی مدت‌هاپس‌ازآن موضوع مراقبت از سلامت دندان‌ها را جدی گرفته و مرتب مسواک زده و نخ دندانمی‌کشیم. اما مهم است که در مراقبت از این اعضای گران‌بها مداومت داشته باشیم و نه‌فقط از ترس دچار شدن به دندان‌درد که برای آن‌کهسال‌های طولانی‌تری از این نعمت برخوردار باشیم از آن‌ها مراقبت کنیم.

مراقبتی که در اصل کار بسیار ساده‌ایست و برای آن تنها به یک مسواک، خمیردندان و نخ دندان مناسب نیاز داریم.

شاید بارها و بارها و به تفضیل در مورد مسواک و خمیردندان مناسب شنیده باشید، اما مطالب کمی در خصوص نخ دندان مناسب به زبان فارسی وجود دارند. به همین دلیل ما این مقاله را تدوین نمودیم تا اگر پرسش مهمی در خصوص انتخاب نخ دندانی که مناسب شما است در ذهنتان وجود دارد، پاسخ داده شود.

پس این مطلب را که در طی سرفصل‌های زیر آماده‌شده است بخوانید:

• فواید نخ دندان کشیدن

• آیا ضرورت نخ دندان زدن برای همه‌ی افراد به یک‌میزان است؟

• انواع نخ دندان

• نخ دندان ضخیم، مناسب دندان‌های بافاصله

• نخ دندان نازک‌تر، مخصوص لثه‌های حساس و دندان‌های بدون فاصله

• نخ دندان‌های موم دار یا Waxed Dental floss

• نخ دندان PTFE مخصوص افرادی که دندان‌های خیلی تنگ دارند

• نخ دندان ارتودنسی یا Super Floss

• نخ دندان دسته‌دار، نخ دندانی مخصوص کودکان، پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها

• نخ دندان‌های حاوی فلوراید یا طعم دار، برای یک‌نفس تازه و خوش‌بو

• نخ دندان با دسته‌ی بلند، مخصوص افراد خیلی دقیق

 فواید نخ دندان کشیدن

قبل از آن‌که به معرفی انواع مختلف نخ دندان بپردازیم، بهتر است کمی در خصوص مزایای نخ دندان زدن حرف بزنیم. موضوعی که ممکن است بسیاری آن را ندانند و تصور کنند درحالی‌که روزی دو تا سه وعده مسواک می‌زنند و از بهترین و مرغوب‌ترینخمیردندان‌ها استفاده می‌کنند، دیگر نیازی به استفاده از نخ دندان ندارند.

این تصور کاملاً غلط است؛ چراکه وقتی غذا میل می‌کنید بخشی‌های کوچکی از آن روی زبان و میان دندان‌های شما باقی می‌ماند. قسمتی از این غذاهای باقی‌مانده پیش از مسواک زدن با آب دهان که خاصیت اسیدی دارد ترکیب و حل‌شدهسپس راهی معده می‌شود. بخش دیگری از این مواد غذایی باقی‌مانده توسط مسواک و خمیردندان شسته می‌شود. اما قسمت اعظم این مواد، که اصلی‌ترین آسیب را برای دندان‌ها ایجاد می‌کنند، همان بقایایی است که میان دندان‌ها مانده و به لثه می‌چسبند. این قسمت از مواد به دلیل عدم امکان دسترسی توسط مسواک هرگز پاک نشده و به‌مرورزمان تبدیل به پلاک‌های دندانی می‌شوند. تجمع پلاک‌های دندانی در ابتدا منجر به التهاب لثه‌ها و درنهایتایجاد عفونت دندانی و در اغلب موارد بروز آسیب‌های جدی به دندان می‌شوند. جبران این آسیب‌های دندانی به‌جزهزینه‌بر بودن بسیار دشوار و دردناک است.

تنها راه چاره‌ برای دچار نشدن به این وضعیت و حفظ سلامت دندان و لثه‌ها نخ دندان کشیدن است. بدون شک اگر قبل یا بعد از هر بار مسواک زدن خود را به نخ دندان کشیدن عادت داده باشید، هرگز دچار پوسیدگی‌های جدی دندان در اثر تجمع پلاک نخواهید شد و می‌توانیدسال‌هایطولانی‌تری از نعمت دندان طبیعی برخوردار باشید.

آیا ضرورت نخ دندان زدن برای همه‌ی افراد به یک‌میزان است؟

تصویر1

در این‌که همه‌ی کسانی که دندان‌های طبیعی و حتی مصنوعی دارند و رنج سنی آن‌ها از 5 تا 95 سال است، باید از نخ دندان استفاده کنند هیچ شکی وجود ندارد. اما اگر نخ دندان زدن برای اغلب افراد امری ضروری باشد برای عده‌ای یک موضوع حیاتی است.

افرادی که مبتلابه بیماری دیابت هستند باید نخ دندان کشیدن را امری حیاتی قلمداد کنند؛ سطح بالای قند خون در افراد دیابتی آن‌ها رابه‌شدت مستعد بیماری‌های مربوط به دهان و لثه می‌کند. دلیل این امر آن است که دهان به‌طور طبیعی دارای باکتری‌هایی است که با مواد قندی و نشاسته‌ای موجود در غذاها ترکیب می‌شود. این ترکیبات درصورتی‌ که با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن از میان نروند،باعث ایجاد پلاک‌های دندانی می‌شوند. پلاک‌های غذایی ترکیباتی اسیدی هستند که در اولین قدم به مینای دندان آسیب وارد کرده و روی آن حفره ایجاد می‌کنند. افرادی که به بیماری دیابت مبتلا هستند در بدن خود سطح بالاتری از قند و نشاسته دارند و به همین دلیل دندان و لثه‌هایآن‌ها استعداد بیشتری برای پلاک‌سازی و درنهایت آسیب‌دیدگی دارد.

به‌جز این دیابت سطح ایمنی بدن را پائین می‌آورد، بنابراین قدرت بدن برای مقابله با بیماری‌های لثه مانند “گینوییت” کاهش می‌یابد. به عبارت دیگر، یک عفونت کوچک و سطحی در لثه می‌تواند منجر به از دست رفتن چندین دندان شود؛ چراکه بافت لثه ضعیف بوده و قادر به مبارزه با عفونت و حفظ دندان بطور همزمان نخواهد بود.

خبر خوب این است که اقداماتی وجود دارد که بیماران دیابتی می‌توانند برای جلوگیری از مشکلات دندانی انجام دهند که یکی از مهم‌ترین مراحل آن،نخ دندان زدن است.

انواع نخ دندان

اگر نخ دندان زدن جزو کارهای ترک‌نشدنی و روزمره‌ی شماستو یا می‌خواهید به آن عادت کنید، بد نیست بدانید که این وسیله‌ی بهداشتی انواع مختلفی دارد که بهتر است آن‌ها را بشناسید تا به‌این‌ترتیب بهترین و مناسب‌ترین نوع نخ دندان را که مناسب نوع دندان‌ها و البته شرایط شماست، برگزینید.

نخ دندان ضخیم، مناسب دندان‌های بافاصله

تصویر2

اگر فضای میان دندان‌های شما خیلی باز است، بهتر است از نخ دندان‌های ضخیم استفاده کنید. مهم‌ترین نکته در خصوص نخ دندان کشیدن این است که تمام فضاهای میان‌دندانی که از دسترس مسواک دور می‌ماند، توسط نخ دندان پاک‌سازی شود. به همین دلیل است که کسانی که دندان‌های بافاصله‌ای دارند به خرید نخ دندان ضخیم توصیه می‌شوند تا همه‌ی فضای خالی میان دو دندانشان با نخ دندان پوشش داده شود.

نخ دندان نازک‌تر، مخصوص لثه‌های حساس و دندان‌های بدون فاصله

البته جنس نخ دندان‌های نازک‌تر و ضخیم هر دو از نوعی نایلون بسیار مقاوم است. این یعنی اگر شما به خاطر لثه‌هایتان که بنا به دلایل مختلف مستعد خونریزی است نمی‌توانید از نخ دندان ضخیم استفاده کنید یا چون دندان‌هایتان به هم چسبیده است باید از نخ دندان نازک‌تر استفاده کنید، نباید نگران موضوع مقاومت این نوع از نخ دندان باشید. حتی نخ دندان‌های نازک‌تر به دلیل آنکه باید در فضای بسته‌ی دو دندان بیشتر ساییده شوند بسیار مقاوم‌تر تابیده می‌شوند.

پس اگر لثه‌هایتان بعد از مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن دچار خونریزی می‌شود و هنوز برای رفع این مشکل به پزشک مراجعهنکرده‌اید یا درصورتی‌که دندان‌های به هم چسبیده‌ای دارید، بهتر است از نخ دندان‌هایی استفاده کنید که الیاف آن‌هانازک‌تر است.

نخ دندان‌های موم دار یا Waxed Dental floss

نخ دندان‌های موم دار یا Waxed نوعی از نخ دندان هستند که روی نخ نایلونی آن‌ها با یک‌لایه از موم پوشانده شده است. این نوع از نخ دندان مزیت یا قابلیت خیلی خاصی ندارد، تنها به لحاظ قدرت کمی مقاوم‌تر است و میزان سایندگی بیشتری در میان دندان‌ها ایجاد می‌کند.

نخ دندان موم دار اصلاً بد نیست اما تنها به دلیل آن‌که برای نخ دندان کشیدن با این نوع از نخ دندان باید دقت بیشتری به خرج داد تا سایندگی آن به لثه آسیب وارد نکند، چندان مورد استقبال نیستند. ضمن آن‌که نخ دندان‌های بدون موم تاریخ‌مصرف خاصی نداشته و تقریباً محدودیتی در مدت‌زمانی که می‌توانند بدون مصرف باقی بمانند وجود ندارد، اما در مورد نخ دندان‌های موم دار باید کمی دقیق بود؛چراکه موم کشیده شده روی آن باید در بهترین زمان ممکن مورداستفاده قرار گیرد وگرنه فاسد و غیرقابل استفاده می‌شود.

نخ دندان PTFE مخصوص افرادی که دندان‌های خیلی تنگ دارند

برخی از افراد به دلیل آن‌که فک‌های خیلی کوچکی دارند دچار معضل تنگی دندان می‌شوند. استفاده از نخ دندان‌های معمولی برای این افراد کار دشوار یا غیرممکنی است. به دلیل آن‌که مقاوم‌ترین نخ دندان‌ها در مرحله‌ی ورود به فضای تنگ میان دو دندان پاره می‌شود. به همین دلیل این افراد برای نخ دندان زدن باید از نوع PTFE استفاده کنند. این نوع از نخ دندان به شکلی طراحی‌شده است که قدرت ورود به فضای میان دو دندان را داشته و می‌تواند آن را پاک کند.

نخ دندان ارتودنسی یا Super Floss

تصویر3

همان‌طور که از نام این محصول پیداست این نخ دندان مخصوص افرادی است که دندان‌های خود را ارتودنسی کرده‌اند. بدون شک رد شدن نخ از سیم ارتودنسی کار غیرممکنی است. بنابراین این افراد برای نخ دندان زدن باید از نوع مخصوص این وسیله که در اصطلاح به آن Super Floss گفته می‌شود، استفاده کنند.

نخ دندان دسته‌دار، نخ دندانی مخصوص کودکان، پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها

دو قشر از افراد از نخ دندان‌هایدسته‌دار بیشتر استفاده می‌کنند. گروه اول کودکانی هستند که در حال آموزش شیوه‌های درست نخ دندان کشیدن توسط والدین خود می‌باشند و قشر دوم افراد کهن‌سالی که به دلیل توان کم دست‌هایشان نمی‌توانند دو سر نخ دندان را گرفته و از آن استفاده کنند. البته این به معنای آن نیست که دیگران نمی‌توانند از نخ دندان دسته‌دار استفاده کنند. به دلیل آن‌که این نوع از نخ دندان قدرت مانور زیادی برای پاک‌سازی فضای پشت دندان‌ها ندارد به همین دلیل استفاده‌ی مداوم از آن‌ها برای کسانی که قدرت و دانش استفاده از نخ دندان‌های سنتی رادارند، توصیه نمی‌شود.

نخ دندان‌های حاوی فلوراید یا طعم‌دار، برای یک‌نفس تازه و خوش‌بو

فلوراید ماده‌ای است که وجود آن برای دندان‌ها بسیار ضروری است. تأمین این ماده برای مینای دندان تنها باید به‌صورت غیرخوراکی باشد به همین دلیل  اغلب خمیردندان‌ها حاوی فلوراید هستند. اخیراً این ماده به نخ دندان‌ها نیز اضافه‌شده است. بنابراین اگر می‌خواهید مینای دندان خود را برای سال‌های طولانی‌تری سالم نگه‌دارید، می‌توانید از نخ دندان‌های حاوی فلوراید استفاده کنید.

اما نخ دندان‌های طعم‌دار نیز که به‌شدت مورد استقبال طرفداران این ابزار بهداشتی هستند علاوه بر پاک‌سازی دندان و لثه‌ها دهان را خوشبو و نفس را تازه‌تر می‌کنند.

نخ دندان با دسته‌ی بلند، مخصوص افراد خیلی دقیق

تصویر4

کسانی که موضوع نخ دندان زدن برای آن‌ها خیلی مهم و جدی است برای آن‌که بتوانند فضای خالی میان انتهایی‌تریندندان‌های خود را که معمولاً از دسترس نخ دندان هم دور می‌ماند پاک کنند، از نخ دندان‌هایدسته‌بلند یا Long handled flosser استفاده می‌کنند.

منابع:

https://oralb.com/en-us/oral-health/why-oral-b/floss/types-of-floss-choosing-right-floss-for-you

http://www.ingberdental.com/blog/importance-of-flossing-in-patients-with-diabetes

http://harmonydentaloshawa.ca/types-dental-floss