تاج دندان (Dental Crown) در بخش بیرونی دندان قرار دارد و به‌راحتی قابل‌رؤیت است. به‌طورکلی، دندان شامل 2 بخش با نام‌های ریشه و تاج می‌شود که ریشه در داخل لثه قرار دارد و به همین خاطر نمی‌توان آن را دید؛ اما بخش تاج کاملاً مشخص است. اگر این تاج به هر دلیلی دچار آسیب‌دیدگی شود، باید با کمک تاج‌های مصنوعی دندانپزشکی به درمان آن پرداخت. درواقع، تاج مصنوعی جایگزین تاج اصلی می‌شود و از ساختار دندان محافظت می‌کند. در ادامه مطلب، با مواردی همچون انواع تاج دندان، دلایل اصلی استفاده از آن، مراحل گذاشتن تاج دندان و سایر مباحث مربوط به آن آشنا خواهید شد.
تاج دندان دقیقاً شبیه به دندان است که مانند یک سرپوش بر روی آن نصب می‌شود. ساختار آن نیز به صورتی است که می‌تواند سراسر دندان تخریب‌شده را پوشش دهد. این پوشش‌دهی عالی تاج یا همان روکش، باعث استفاده گسترده از آن توسط دندانپزشکان شده است. با استفاده از تاج، هم میتوان از بافت دندان محافظت کرد و هم باعث زیبا شدن ظاهر آن شد.
در موارد زیر میتوان از تاج دندان برای بزرگسالان استفاده کرد:
استفاده از تاج، برای کودکان نیز مرسوم است و پزشک در موارد زیر از آن استفاده می‌کند:
تاج یا روکش دارای مدل‌های مختلفی است که هر مدل آن با استفاده از مواد اولیه خاص و منحصر به فردی ساخته می‌شود. تاج‌های تولیدشده، تفاوت‌های زیادی از نظر کاربرد و سطح کیفی با یکدیگر دارند که اطلاعات انواع تاج دندان در زیر آورده شده است:
این مدل تاج از فلزاتی همچون طلا، پلاتین، نیکل، کروم و… تولید می‌شود. یکی از مشخصات بارز تاج‌های فلزی، مقاومت بی‌نظیر آن‌ها است. این روکش‌های فلزی در برابر ضربه، از استحکام بالایی برخوردار هستند و به همین خاطر، احتمال ایجاد ترک یا شکستگی در آن‌ها بسیار کم است. از نظر ترکیب رنگ نیز این نوع تاج، در 2 مدل نقره‌ای و طلایی تولید می‌شود که همین موضوع باعث کاهش محبوبیت آن شده است. درواقع، از این تاج بهتر است در ساختار دندان‌هایی استفاده شود که در معرض دید نیستند.
این مدل تاج بیشتر برای کودکان، کارایی دارد. تاج‌های ضدزنگ از نوع موقتی هستند؛ به این معنا که، از قبل تولید شده‌اند و جهت محافظت از دندان‌های شیری کودکان به کار گرفته می‌شوند. همچنین برخی پزشکان از این تاج تا زمان آماده شدن تاج دائمی برای بزرگسالان استفاده می‌کنند. این تاج از نظر قیمت نیز در محدوده مناسبی قرار دارد و گزینه ایده‌آلی برای دندان کودکان محسوب می‌شود.
تاج سرامیکی یا پرسلن وصل شده به فلزات، از رنگ طبیعی برخوردار است و به همین خاطر از آن میتوان در پوشاندن تمام دندان‌ها استفاده کرد. درواقع، رنگ آن را میتوان با توجه به رنگ سایر دندان‌ها انتخاب کرد که این موضوع باعث همرنگ شدن دندان‌ها شده و بر زیبایی آن‌ها می‌افزاید. همچنین قسمت داخلی آن را فلزات تشکیل می‌دهند و پرسلن نیز روی قسمت داخلی وصل می‌شود که ترکیب پرسلن و فلز ممکن است باعث ایجاد خط تیره در ناحیه لثه شود. این تاج از نظر مقاومت نیز در سطح متوسطی قرار دارد و حتی ممکن است دچار ترک‌خوردگی شود.
این تاج مانند مدل قبلی از رنگ‌های طبیعی برخوردار است. همچنین در ساختار آن از هیچ نوع فلزی استفاده نشده است و معمولاً برای ساخت آن از موادی همچون دی‌اکسید زیرکونیوم استفاده می‌کنند. از نظر مقاومت نیز تاج‌های سرامیکی حاوی فلز استحکام بیشتری دارند؛ به همین خاطر از تاج تمام سرامیک بهتر است در دندان‌های جلویی استفاده شود؛ زیرا تحت فشار کمتری هستند.
تاج تمام رزین، یکی دیگر از انواع تاج دندان است که توسط یک مدل پلاستیک شبیه به دانه‌های شیشه تولید می‌شود. این پلاستیک‌ها از نظر رنگ، شبیه به دندان هستند که این شباهت باعث شده است از آن‌ها در ساختار این تاج استفاده شود. همچنین احتمال شکستگی و ساییدگی زودهنگام تاج‌های تمام رزین وجود دارد؛ به همین خاطر گزینه مناسبی برای استفاده دائمی نیستند و بهتر است از آن‌ها به‌عنوان یک تاج موقت استفاده کرد. این تاج به دلیل نحوه تولید و ساختارش قیمت ارزانی دارد.
انجام اقداماتی، قبل از قرار دادن تاج الزامی است؛ ازجمله اینکه فرد بایستی سوابق پزشکی خود را اعم از داروهای مصرفی، مکمل‌ها، ویتامین‌ها و… در اختیار پزشک بگذارد تا شرایط او مورد ارزیابی قرار بگیرد. ضمن اینکه، دندانپزشک چند هفته قبل از قرار دادن تاج اصلی، یک تاج موقت را به‌منظور تجزیه‌وتحلیل وضعیت دندان در داخل آن قرار می‌دهد. از آنجایی هم که نصب تاج یک جراحی کوچک محسوب می‌شود، افراد بایستی 6 الی 8 ساعت قبل از انجام آن، از مصرف خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های مختلف پرهیز کنند.
اولین گام جهت نصب تاج، معاینه دندان توسط یک دندانپزشک مجرب است. پزشک در جلسه اول به بررسی وضعیت دندان می‌پردازد و اگر دندان خراب باشد، ابتدا آن را ترمیم می‌کند و بعد به سراغ مراحل گذاشتن تاج دندان می‌رود. این مراحل تا حد زیادی به نوع تاج بستگی دارد؛ اما در کل، برای انواع تاج دندان بایستی مراحل زیر طی شود:
بعد از اتمام مراحل گذاشتن تاج دندان که معمولاً 2 جلسه زمان می‌برد، باید مراقبت‌های بعد از آن را شروع کرد. با رعایت 3 نکته مهم میتوان عمر تاج را به‌صورت چشمگیری افزایش داد. یکی از این نکات، استفاده منظم و اصولی از مسواک و نخ دندان است. با استفاده روزانه از یک مسواک استاندارد و نخ دندان باکیفیت، میتوان سلامت دندان‌های پوشیده‌شده خود را حفظ کرد.
برخی از افراد نیز تصور می‌کنند که وجود تاج، مانع از تخریب دندان پشتی آن‌ها می‌شود که این تصور اشتباه است. حتی با وجود تاج نیز اگر بهداشت شخصی رعایت نشود، خیلی زود دندان‌ها فرسوده شده و دچار پوسیدگی و عفونت می‌شوند. با مسواک زدن مرتب و استفاده از نخ دندان میتوان از بروز آسیب‌های مختلف پیشگیری کرد.
2 نکته بعدی مربوط به عادت‌های اشتباه می‌شوند. عادت‌هایی مثل جویدن یک خوراکی سفت مانند آبنبات می‌تواند باعث شکسته شدن تاج شود. برخی از افراد نیز عادت دارند که اشیا مختلف مانند سر مداد را بجوند که این موضوع باعث آسیب جدی به ساختار تاج می‌شود.
اگر مراقبت‌های بعد از نصب تاج را جدی بگیرید و به بهداشت دندان خود رسیدگی کنید، می‌توانید عمر آن را به 10 الی 15 سال هم برسانید. درواقع، طول عمر تاج به نحوه مراقبت از آن بستگی دارد که هرچقدر در این زمینه تلاش کنید، شاهد عمر بیشتر آن خواهید بود. همچنین مدل تاج نیز بر میزان طول عمر آن تأثیر می‌گذارد. به همین خاطر بهتر است که در حین انتخاب تاج، به نوع آن توجه کافی داشته باشید.
سخن پایانی:
تاج دندان یا روکش دندان یک گزینه مناسب برای پوشاندن دندان‌های ترک‌خورده، شکسته و… محسوب می‌شود. مراحل نصب آن نیز ساده بوده و طی چند جلسه قابل پیاده‌سازی است. بیمار بعد از نصب، بایستی به بهداشت دندان‌های خود توجه داشته باشد؛ چراکه با رعایت بهداشت و عدم مصرف غذاهای سفت، می‌تواند طول عمر تاج را افزایش دهد. منظور از رعایت بهداشت نیز استفاده از مسواک مرغوب، نخ دندان درجه‌یک و دهان‌شویه‌های مطمئن است. با رعایت این نکات ساده میتوان عمر مفید تاج را تا 15 سال هم افزایش داد.
تمامی حقوق متعلق به شركت ستاره گنبد مينا می‌باشد | ۱۴۰۲
دیجیتال مارکتینگ توسط آژانس دیزون – از ۱۳۹۵
